“Θέλω τα έργα μου να είναι ένα με τη ζωή”

“Δεν θέλω η Τέχνη μου να έχει απόσταση από τη ζωή. Θέλω τα έργα μου να είναι ένα πράγμα με τη ζωή. Να υπάρχει ένας διαρκής διάλογος, όπου παίρνεις και δίνεις. Αυτό το τέλειο, το αθάνατο, το εξιδανικευμένο δεν με απασχολεί ως καλλιτέχνη. Θέλω το έργο να είναι ζωντανό. Να σου μιλάει και να του μιλάς”.

Η Χριστίνα Φοίτου με την πρώτη της ατομική έκθεση ‘Δωμάτιο 526’, που πραγματοποιείται αυτές τις ημέρες στο πλαίσιο του προγράμματος ΧΑΝΙaRT στην Αίθουσα Τέχνης Β. Μυλωνογιάννη, συστήνεται στο χανιώτικο κοινό με έργα που ξαφνιάζουν.
Εργα ζωγραφισμένα πάνω σε χαρτί που επιζητούν να αιχμαλωτίσουν σώματα σε κίνηση, χειρονομίες ή χορευτικές φιγούρες, φέροντας ταυτόχρονα πάνω τους το υλικό αποτύπωμα ανθρώπων οι οποίοι άφησαν το δικό τους στίγμα την ώρα της δημιουργίας, παράλληλα με τον χρωστήρα του καλλιτέχνη.
Γι’ αυτό -ίσως- και τα έργα της Χριστίνας Φοίτου δεν διεκδικούν την αθανασία, όπως ομολογεί και η ίδια μιλώντας στις ‘διαδρομές’ αλλά υμνούν με τον δικό τους τρόπο την καθημερινότητα στις άπειρες εκδοχές της…

Γιατί χαρακτηρίζετε τα έργα σας ως χρονοϊχνογραφίες;
Δεν γίνεται συνειδητά αλλά κρίνοντας από το αποτέλεσμα βλέπει κανείς ότι γίνεται μια προσπάθεια να μείνει η κίνηση στον χρόνο. Αν βέβαια μπορεί ποτέ αυτό να γίνει καθώς μιλάμε για κάτι εντελώς αντιφατικό αφού η κίνηση είναι κάτι φευγαλέο.
Παρόλα αυτά, γίνεται αυτή η προσπάθεια και με απασχολεί, χωρίς όμως να είναι αυτοσκοπός. Και βέβαια πάντα έχω την ελπίδα ότι βλέποντας κάποιος το έργο θα αντιληφθεί ή θα νιώσει έστω και στιγμιαία την κίνηση που υπήρξε όταν γεννιόταν το έργο.

Τι βαραίνει περισσότερο μέσα σας ως δημιουργό, αυτό που λέμε ομορφιά ή αυτό που λέμε συγκίνηση;
Οταν μιλάμε για σύγχρονη Τέχνη -την οποία κι εγώ υπηρετώ- η ομορφιά δεν είναι το ζητούμενο. Υπάρχουν άλλα ζητήματα που με προβληματίζουν και με απασχολούν. Ωστόσο, όταν έρθει η ώρα το έργο να συναντήσει το κοινό του τότε με πιάνει ίσως με ένα τρόπο το άγχος της ομορφιάς. Αν δηλαδή υπάρχει κάτι που μπορεί να ξενίσει τον θεατή και να του φανεί αντιαισθητικό. Για παράδειγμα υπάρχουν κάποια έργα που δημιούργησα για την Μπιενάλε που έχουν και ύφασμα που κολλήθηκε με χαρτοταινία πάνω στο χαρτί με συνέπεια να έχει ξέφτια. Οταν τελάρωσα τα έργα σκέφτηκα για μια στιγμή ότι μπορεί αυτό το πράγμα να ‘κλωτσήσει’ στο μάτι του θεατή. Ομως στην ουσία αυτό δεν με απασχολεί, γιατί αυτό είναι η ζωή του έργου. Βαραίνει συνεπώς περισσότερο η συγκίνηση που μπορεί να προκαλέσει ένα έργο στον θεατή…

Ο έρωτας και η γέννηση λέγεται ότι είναι δύο τρόποι για να αντιμετωπίσει κανείς τη φθορά και τον θάνατο.
Η Τέχνη -και ειδικότερα οι εικαστικές Τέχνες- είναι ένας ακόμα τρόπος;
Στη δική μου Τέχνη δεν υπάρχει αυτό. Δεν ξέρω αν παίζει ρόλο ότι είναι η πρώτη μου ατομική Εκθεση ή αν τελικά οφείλεται στην ιδιοσυγκρασία μου. Ποτέ δεν σκέφτηκα ότι τα έργα μου θα μείνουν για πάντα μέσα στον χρόνο. Δεν με ενοχλεί και να πεθάνουν, γι’ αυτό και τους φέρομαι έτσι. Τα αφήνω ανοιχτά στη συμπεριφορά του κόσμου. Ανοιχτά στη ζωή. Οπως ο καθένας μπορεί να τραυματιστεί ή να γρατζουνιστεί και να μείνει ένα αποτύπωμα πάνω του και πάνω στον χρόνο, έτσι είναι και τα έργα.

Είναι αντισυμβατική αντίληψη αυτή αν σκεφτεί κανείς ότι συνήθως τα έργα Τέχνης αναγάγουν κάτι κοινό σε μια άλλη διάσταση που παίρνει κάποια απόσταση από την καθημερινότητα…
Εγώ δεν θέλω αυτή την απόσταση. Θέλω τα έργα μου να είναι ένα πράγμα με τη ζωή. Να υπάρχει ένας διαρκής διάλογος, όπου παίρνεις και δίνεις. Αυτό το τέλειο, το αθάνατο, το εξιδανικευμένο δεν με απασχολεί. Δεν είναι ότι δεν μου αρέσει αλλά δεν με απασχολεί ως καλλιτέχνη. Θέλω να είναι ζωντανό το έργο. Να σου μιλάει και να του μιλάς.

Ενας ύμνος στην καθημερινότητα δηλαδή;
Η καθημερινότητα μπορεί να είναι πολύ σκληρή και πεζή αλλά νομίζω δικαιούται έναν ύμνο.

Πιστεύετε στην έμπνευση;
Πιστεύω στην ψυχική κατάσταση και όχι τόσο στην έμπνευση. Μπορεί να μου δημιουργηθεί μια ψυχική κατάσταση από κάτι, η οποία αργότερα όταν βρεθώ μακριά από εκεί, θα γεννηθούν ανησυχίες, ερωτήματα κ.λπ. τα οποία θα κάτσω να δουλέψω και να ερευνήσω. Εμπνέομαι βέβαια πολύ από τις χορεύτριες. Οποιο γυναικείο σώμα έχει την ικανότητα να χορέψει, αυτό δεν με αφήνει ασυγκίνητη. Και είμαι τυχερή που έχω κάποιες φίλες, όπως και μια πάρα πολύ καλή φίλη που είναι θα λέγαμε μούσα και συνεργάτιδα μου, τη Ναταλία Παρθενίου, η οποία έχει πρωταγωνιστήσει σε όλες τις επίσημες περφόρμανς και έχω την πολυτέλεια να την έχω όποτε θέλω για να δουλέψω τα έργα μου.

Πόσες ερμηνείες αντέχει ένα έργο Τέχνης;
Ατελείωτες. Οσες και οι σκέψεις των θεατών, τα συναισθήματα, οι ιδιοσυγκρασίες τους, η κουλτούρα τους.
Γι’ αυτό και πολλές φορές μου έχει τύχει να πάρω πράγματα από σχόλια θεατών που δεν τα είχα σκεφτεί καθόλου. Στη συγκεκριμένη Εκθεση για παράδειγμα κάποιος σχολίασε ότι αποτελεί ‘γροθιά στο κατεστημένο’ αναφερόμενος στην πολιτική. Μου έκανε πολλή εντύπωση καθώς ήταν κάτι το οποίο δεν υπήρχε ως δική μου σκέψη.

Είστε ένας άνθρωπος της Εκπαίδευσης αφού έχετε σπουδάσει Παιδαγωγικά και δουλέψει ως εκπαιδευτικός. Ηθελα να σας ρωτήσω αν θεωρείτε απαραίτητο να είναι κάποιος μυημένος για να απολαύσει ένα έργο Τέχνης;
Οταν η Τέχνη δεν είναι απολύτως αναπαραστατική ώστε να μιλάει με τα ωραία της χρώματα, το τέλειο σχέδιο και τις ωραίες της φόρμες, λίγη εξοικείωση βοηθάει στον να αντιληφθεί ο θεατής και να νιώσει καλύτερα τον παλμό του καλλιτέχνη άρα και του έργου του.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι αποκλείονται οι μη μυημένοι. Για παράδειγμα αυτές τις λίγες ημέρες που ‘τρέχει’ η Εκθεση, συνάντησα ανθρώπους που μου είπαν ότι ‘δεν έχω ιδέα από την Τέχνη αλλά έχω κολλήσει στα χρώματά σου’, ή ότι ‘δεν μπορώ να πάρω τα μάτια μου από τη φόρμα αυτή’.
Αυτό για εμένα είναι πολύ συγκινητικό και ομολογώ ότι δεν το περίμενα. Πίστευα ότι θα ήταν πιο δύσκολο να νιώσουν αυτό που ήθελα να πω, ωστόσο, το ένιωσαν, πήραν κάτι.

Μια Εκθεση είναι η Ιθάκη ενός έργου; Είναι ο τελικός προορισμός του;
Οχι βέβαια. Είναι ένα άραγμα σε ένα λιμάνι για ανεφοδιασμό. Το έργο εκτίθεται για να πάει παραπέρα.

Πότε έχετε την αίσθηση ότι ένα έργο είναι ολοκληρωμένο, τελειωμένο;
Δεν έχω ποτέ αυτή την αίσθηση. Μέχρι και που βγήκαν τα έργα από το εργαστήρι, έβαζα πινελιές. Μέχρι και μέσα στην γκαλερί ακόμα. Πιστεύω ότι ένα έργο θα τελειώσει όταν πάει σε κάποιο σπίτι και δεν θα έχω το δικαίωμα παρέμβασης.
Αν τα έργα γυρίσουν στο εργαστήρι δεν εγγυώμαι ότι θα παραμείνουν έτσι.

Την πολιτιστική ζωή των Χανίων πώς τη βλέπετε; Πιστεύετε ότι υπάρχει κάποιο θέμα με τους χώρους ή άλλες δυσκολίες για τους εικαστικούς καλλιτέχνες;
Υπάρχουν ζητήματα αλλά δεν μπορεί κανείς να μην δει την υπερπροσπάθεια που γίνεται. Είμαι εντυπωσιασμένη από την πολιτιστική κινητικότητα στα Χανιά και ειδικά στα εικαστικά.
Μάλιστα νιώθω ακόμα την έκπληξη, 5 χρόνια μετά που ήρθα στα Χανιά, πώς εγώ μια ξένη καλλιτέχνις που δεν με ήξερε κανείς και δεν ήξερα κανένα, όχι μόνο σε καλλιτεχνικό αλλά και σε διαπροσωπικό επίπεδο, μού δόθηκε τόσος χώρος και έδαφος για να ανθήσω καλλιτεχνικά.
Υπήρξε αποδοχή, ενθάρρυνση και πίστη σε αυτό που κάνω.
Κι αυτό νομίζω ότι δηλώνει πράγματα για τον πολιτισμό του τόπου. Πιστεύω, δηλαδή, ότι υπάρχουν άνθρωποι που έχουν τις κεραίες για να ψάξουν και να δεχθούν καινούργια πράγματα. Αρα όταν υπάρχουν οι άνθρωποι τότε υπάρχουν και τα πράγματα. Και μπορεί οι χώροι να μην είναι άρτιοι, αλλά ανοίγουν τις πόρτες τους κι αυτό είναι το σημαντικό.
Γιατί όταν ανοίξει μια πόρτα, θα ανοίξει και παραπέρα μια άλλη…

Δημήτρης Μαριδάκης